Bouwen binnen de grenzen: “bouwen zoals we nu doen kunnen wij ons in de toekomst niet meer veroorloven”

In deze aflevering van de podcastserie Doorbrekers in de bouw zet hij de feiten op scherp: “Wij gaan in de problemen komen, dat is gewoon duidelijk.” Zijn boodschap: regel de bouwsector centraal, zet vol in op laag impact materiaalgebruik en stop met vrijblijvendheid.

De rek is eruit

“De aarde is een eiland,” zegt Ronald. “We kunnen er niet af: er komt niets meer bij dus op is op.” De cijfers liegen er niet om: in de afgelopen 10 jaar hebben we wereldwijd net zoveel grondstoffen gebruikt als in de hele 20e eeuw. “Dat is absurd. En dan willen we ook nog miljoenen woningen bijbouwen.” Het wringt het aan alle kanten en we bouwen we alsof er geen grenzen zijn. We blijven bouwen op basis van uitputbare grondstoffen, ver boven hun regenererend vermogen.

Van ‘duurzaam’ naar ‘volhoudbaar’

Volgens Ronald moeten we anders gaan kijken naar wat duurzaamheid werkelijk betekent. “Duurzaam is een containerbegrip geworden. Iedereen verstaat er iets anders onder. Ik noem het tegenwoordig volhoudbaarheid: is het volhoudbaar tot ver in de toekomst wat wij nu aan het doen zijn? Als het antwoord nee is, moet je het dus niet doen. ” En de huidige manier van bouwen? “Nee. Dat is niet volhoudbaar.”

Om toekomstbestendig te bouwen en beter gebruik te maken van de beschikbare ruimte, moeten we ons volgens Ronald wat betreft nieuwbouw richten op appartementenbouw, hier kunnen we nog het meeste winnen. “Als we wat bouwen, moeten we alleen naar appartementen kijken.” Laagbouw, nieuwe uitleggebieden en hoogbouw zijn volgens hem geen duurzame optie. “Ik zeg altijd: als er een lift in moet, moet je het niet bouwen.” Hij legt uit dat met de hoogte de impact per vierkante meter toeneemt, onder andere door zwaardere funderingen en technische installaties. Bovendien is die extra hoogte niet nodig: “Je kan ook met 4 a 5 lagen hoogte dezelfde dichtheid bereiken.”

Daarnaast gaat toekomstbestendig bouwen niet alleen om hoe je bouwt, maar ook waar. Bouwen langs bestaande infrastructuur is volgens Ronald de beste optie. “Je moet eigenlijk gewoon geen nieuwe uitleggebieden meer doen.  Wat we moeten doen is langs bestaande wegen bouwen: daar ligt al een weg, daar ligt al riolering.” En dat kan de helft aan impact schelen. Bovendien moet we bouwen met zo min mogelijk materiaal. Hij stelt dat we moeten afleren om zomaar een vrije keuze te maken in materiaalgebruik. De impact moet leidend zijn: we moeten gebouwen neerzetten met de laagst mogelijke impact, en daar moet de materiaalkeuze op gebaseerd zijn.

Collectieve verantwoordelijkheid

Dat vraagt om een andere houding in de hele sector. “Het is niet de schuld van de architect. En ook niet van de producent. De hele keten is verantwoordelijk. Die verantwoordelijkheid moet zich uiten in materiaalkeuze, ontwerp en uitvoering.” Rovers zet vraagtekens bij het idee dat materialen op zichzelf als ‘goed’ of ‘slecht’ kunnen worden bestempeld. “Materialen zijn gewoon materialen. Het gaat om hoe je ze gebruikt.”

Hij ziet wel positieve bewegingen: “Er zijn voorlopers. Bureaus, adviseurs, architecten die het snappen. Maar het gaat te langzaam.” Om dit proces te versnellen moet de overheid meer centraal afdwingen , zegt Ronald. “Met vrijwillige afspraken Vrijwillig of halfslachtige regelingen gaan we het niet oplossen.” We moeten toekomstbestendig bouwen dus vooral beter regelen. Minder gericht op de verantwoordelijkheid van het individu of bedrijf, en meer gericht op een centrale aanpak vanuit de overheid.

Tijd voor een nieuwe realiteit

Ronald sluit af met een duidelijke boodschap: onze manier van bouwen moet in de pas lopen met wat de aarde aankan. Volgens Ronald betekent dat: Geen torens meer, geen nieuwe uitleggebieden, maar bouwen wat echt nodig is, en niet meer dan dat. En ook niet meer onder NAP bouwen. We moeten afstappen van overdaad en focussen op compacte, functionele woonvormen binnen bestaande stedelijke structuren. Dat vraagt om scherpe keuzes en het loslaten van luxe die we ons simpelweg niet langer kunnen veroorloven.  Of zoals Ronald het stelt: Als je weet dat het niet volhoudbaar is, moet je het dus niet doen.”

Doorbrekers in de bouw is een podcastserie van VBI over slimmer en duurzamer bouwen met minder materiaal. Luister de volledige aflevering met Ronald Rovers via Spotify of YouTube.