Oude logica, nieuwe uitdagingen: waarom anders denken in de bouw noodzakelijk is

In aflevering 5 van Doorbrekers in de bouw deelt Albert Dijkstra, directeur van ingenieursbureau Goudstikker-De Vries, zijn visie. Zijn boodschap is helder: “Het gevaar is dat we reageren op verandering met de logica van gisteren.”

De echte impact begint aan de voorkant

Slimmer bouwen begint niet op de bouwplaats, maar aan de tekentafel. Of liever nog: in de fase daarvoor. “We moeten zorgen dat we beter gaan samenwerken met alle partijen in een vroeg stadium.” stelt Albert. “De echte impact maak je aan de voorkant. Met architecten, uitvoerende partijen, installateurs. Iedereen moet vroeg aan tafel.” Alleen dan kun je echt anders gaan ontwerpen en materiaal besparen.

Albert pleit voor bewustere materiaalkeuzes en het doorbreken van gewoontes. “We doen veel te weinig met hergebruik van materialen,” zegt hij. De drempel zit deels in regelgeving, maar vooral in mindset: “we zijn het niet gewend en als je hergebruikt, moet je aantonen dat het voldoet. Dat is kostbaar. Het gaat altijd om geld.”

Volgens Albert ligt daar het grote knelpunt: “In de bouw draait het veel te veel om geld. En geld heeft te maken met korte termijn. Dan denken we: het is goedkoop, dus het zal wel goed zijn.”

Van dikke vloeren naar slimme systemen

De gewoonte om ‘dikke vloeren’ te maken is exemplarisch voor dat oude denken binnen de bouw. “We maken die vloeren dik zodat alle installaties erin passen, en dan hangen we er ook nog grote balkons aan. Maar volgens mij kun je veel beter anders ontwerpen.” Buitenlandse voorbeelden laten zien dat het anders kan. “In Spanje bouwen ze met relatief weinig materiaal: kolommen, dunne vloertjes, installaties erbovenop. Hier stoppen we alles in de vloer.”

De gevolgen zijn structureel: meer materiaalgebruik, hogere kosten, minder flexibiliteit. Terwijl dat juist is wat we nodig hebben. “Je moet gebouwen ontwerpen die aanpasbaar zijn. Denk na over hoe je installaties flexibel maakt. Hoe je gebouwen demontabel maakt. Daar zit de winst.”

De starheid van regels en de blokkade op vernieuwing

Regels zijn nodig, benadrukt Albert, maar de manier waarop we ermee omgaan belemmert vaak de vooruitgang.  “Als je een gebouw 60,5 meter hoog wilt maken, en de norm is 60 meter, dan mag het niet, maar wie ziet dat nou? Die starheid vind ik raar.” Juist bij innovatieve bouwmethodes zoals biobased bouwen of prefab zou meer ruimte in regelgeving kunnen helpen. “Regels moeten veiligheid garanderen, maar ze mogen vernieuwing niet blokkeren.” Een terugkerend thema is verantwoordelijkheid: wie pakt die echt? “In mijn wereldje zitten op een vloerberekening al snel vier of vijf constructeurs. Iedereen heeft z’n eigen verantwoordelijkheid, maar niemand overziet het geheel.” En dat werkt vernieuwing tegen. “Al die partijen innoveren binnen hun eigen product, maar niet over de keten heen. Dat werkt niet.”

Albert pleit daarom voor meer regie in de keten. “Je moet verantwoordelijkheid neerleggen bij één partij die veiligheid, innovatie en kosten in balans houdt.”

Waar willen we naartoe?

Dijkstra's oproep is duidelijk: we moeten nu anders gaan denken en ontwerpen. Niet alleen omdat het moet, maar ook vooral omdat het kan. “We kunnen tegenwoordig in onze 3D-modellen CO₂-uitstoot en MKI-waarden realtime berekenen. Dan zie je meteen het effect als je een vloer iets dunner maakt. Dat is kennis die je direct kunt inzetten.” De technologie om duurzamer te ontwerpen is er al, het vraagt nu om de wil het te gaan gebruiken.

Zijn eigen omslag kwam niet door een beleidsplan, maar door zijn kinderen. “Zij zijn veel meer met de toekomst bezig dan wij. Op een gegeven moment ga je toch denken: hoe gaan wij eigenlijk met de wereld om?”

Doorbrekers in de bouw is een podcastserie van VBI over slimmer, sneller en duurzamer bouwen. Benieuwd hoe Albert denkt dat we ons klaar kunnen maken voor de toekomst in de bouw?  Bekijk de volledige aflevering via YouTube of luister via Spotify.